Depresja jest chorobą, która może towarzyszyć chorym przewlekle, a więc również osobom ze stwardnieniem rozsianym. Depresja to trudny czas dla osoby chorej i jej rodziny.
Jeśli chcemy lepiej mierzyć się z chorobą, dobrze jest poznać jej objawy, przyczyny raz metody leczenia. Czym zatem jest depresja?
Depresja jest chorobą mózgu. jak twierdzą specjaliści istnieją na to twarde, naukowe dowody. Jak pokazują badania depresja zaburza funkcjonowanie pewnych obszarów mózgu. U osób chorych mózgi wyglądają inaczej niż u osób zdrowych. Zmiany mózgów u osób z depresją widoczne są w takich obszarach jak hipokamp, płaty czołowe i kora przedczołowa.
U osób z depresją kliniczną obserwowane jest zmniejszenie objętości hipokampa i kory przedczołowej. Te zmiany w strukturze mózgu wpływają na zaburzenia jego funkcjonowania. Czasami osobom chorym przypisuje się postawy i cechy, które są próbą wytłumaczenia objawów. Wokół depresjo pojawia się wiele mitów. Dlatego warto jasno powiedzieć czym depresja nie jest.
Depresja nie jest chwilowym smutkiem, lenistwem, reakcją na trudne doświadczenia. Depresja nie jest negatywnym sposobem myślenia z którym można sobie poradzić. Depresja nie jest stylem życia, zależnym od chorego. Depresja nie jest próbą zwracania na siebie uwagi. Depresja nie jest zależna od naszej woli. W końcu nie jest ona wynikiem słabego charakteru, jak chcą niektórzy. Po czym zatem można rozpoznać, że mamy faktycznie do czynienia z tą chorobą?
ZWIASTUNY CHOROBY
Początek może być bardzo dyskretny. Mogą zwiastować go takie objawy jak: zaburzenia snu, izolacja społeczna, zaburzenia łaknienia. Chory może na początku funkcjonować normalnie, jednak zaczyna unikać kontaktów społecznych, izoluje się od otoczenia, wycofuje z bliskich relacji. Taka osoba pragnie bliskości jednak nie potrafi jej okazać ani na nią odpowiadać. Niektórzy chorzy mówią o tzw. zamrożeniu uczuć. Na początku choroby mogą się pojawić również zaburzenia somatyczne, bóle i dolegliwości o niezidentyfikowanej przyczynie. Jeśli na tym etapie objawy zostaną zbagatelizowane, choroba może przejść w fazę ostrą.
Objawy które mogą wystąpić u chorych na depresję:
– permanentnie obniżony nastrój, niezależnie od okoliczności zewnętrznych
– utrata wszelkich zainteresowań
– niemożliwość przeżywania pozytywnych emocji (alhedonia)
– znaczący spadek masy ciała
– problemy ze snem (częściej bezsenność, czasami nadmierna senność)
– spowolnienie myślenia
– zaburzenia koncentracji
– spowolnienie ruchowe
– zmęczenie i utrata energii życiowej
– poczucie winy
– obniżenie własnej wartości
– myśli samobójcze.
Objawy te nie musza występować łącznie. Każdy chory na depresję choruje inaczej, u jednego może wystąpić kilka powyższych objawów w różnym nasileniu i z różną częstotliwością.
KONSEKWENCJE SPOŁECZNE DEPRESJI
Depresja zaburza funkcjonowanie osoby chorej we wszystkich sferach: osobistej, rodzinnej, zawodowej i społecznej. Możemy obserwować wycofanie się chorego z kontaktów społecznych, zaniedbywanie obowiązków, zaniedbywanie siebie. Osoba chora nie ma siły i ochoty na relacje z innymi. W skrajnych przypadkach mogą pojawić się myśli samobójcze. Depresja jest chorobą śmiertelną.
PRZYCZYNY DEPRESJI
Depresja ma charakter biologiczny. Można odziedziczyć pewną podatność na nią. Podatność taka, może ale nie musi się ujawnić. Jak pokazują badania u 50% chorych ktoś z rodziny również chorował na depresję. Ujawnieniu się depresji towarzyszą czynniki zwiększające ryzyko jej wystąpienia. Depresji sprzyja określony sposób wychowania. jeśli młody człowiek dostaje komunikaty typu: „jesteś do niczego”, „jesteś gorszy od innych”, „nie dasz rady”, „szkoda wysiłku, to nie dla Ciebie” etc. – to prawdopodobieństwo zachorowania znacząco rośnie. W dorosłości taka osoba będzie gorzej radzić sobie ze stresem i stawianymi przed nią zadaniami. Kolejnym czynnikiem sprzyjającym depresji są traumy, szczególnie doświadczenia w dzieciństwie. Takim doświadczeniem traumatyzującym może być rozwód rodziców, śmierć bliskiej osoby, przemoc psychiczna lub fizyczna, alkoholizm w rodzinie. Stres i poczucie braku kontroli nad nim, znacznie podnosi ryzyko wystąpienia depresji. Możemy mieć do czynienia ze stresem przewlekłym (np. w sytuacji mobbingu i zagrożenia utraty pracy) lub stresem nagłym (utrata pracy, bankructwo, choroba bliskiej osoby lub własna). Choroby przewlekłe, połączone z niesprawnością i/lub silnym bólem, one również mogą sprzyjać depresji.
LECZENIE DEPRESJI
Postępowanie w przypadku depresji zależy od stopnia nasilenia objawów. W stanach średnich i ciężkich stosuje się farmakoterapię. W stanach lekkich psychoterapię i/lub farmakoterapię. Leki dobierane sa indywidualnie, adekwatnie do objawów chorego pacjenta. Czas trwania leczenia zależy od przebiegu choroby i nasilenia objawów. Celem farmakoterapii jest doprowadzenie do ustąpienia objawów oraz zapobieganie nawrotom. Na efekty farmakoterapii czeka się kilka tygodni. Celem psychoterapii jest zmiana myślenia, działania i reagowania. Samą psychoterapię można stosować tylko w stanach lekkich i w okresie zdrowienia. W stanach ciężkich konieczna jest farmakoterapia. Psychoterapia stosowana w okresie zdrowienia znacząco zapobiega nawrotom choroby. Dobrze i szybko podjęte leczenie powoduje wycofanie się objawów. Niestety chorzy na depresję często unikają leczenia. Tutaj jest nieoceniona rola bliskich, aby łagodnie i stanowczo zachęcali chorego do skorzystania z pomocy specjalisty.
WSPARCIE OSÓB CHORYCH I ICH RODZIN
Depresja to wielkie wyzwanie dla samych chorych oraz ich bliskich. Byłoby dobrze, aby rodziny towarzyszące osobom chorym wiedziały jak wspierać swoich bliskich, aby poznały podstawowe zasady komunikacji z chorymi. Często zastanawiamy się jak się zachowywać, co mówić a czego nie mówić osobie z depresją. Tego można się nauczyć. Najlepszymi nauczycielami mogą być osoby dotknięte tą chorobą. Najlepiej zatem uczyć się słuchając uważnie samych chorych. Oni najlepiej sami wiedzą co ich wspiera, a co utrudnia zdrowienie.
CZEGO NIE MÓWIĆ
Depresja zaskakuje samych chorych oraz ich bliskich. Rodzina zaskoczona chorobą stara się reagować jak najlepiej potrafi. Niestety nie zawsze słowa kierowane pod adresem chorego są wzmacniające. Komunikaty sformułowane nieumiejętnie mogą wywoływać u osoby z depresją poczucie winy, obniżenie samooceny, pogrążenie w sobie oraz wycofanie z relacji. Osoby towarzyszące chorym używają czasem pseudo-pocieszaczy typu: nikt nam nie obiecał że będzie lekko”, „co nas nie zabije to nas wzmocni”,
„nie martw się wszystko będzie dobrze”. Zdarza się, że bliscy dokonują oceny chorego mając nadzieję, że to go zmotywuje do pracy nad sobą. Wysyłają wtedy komunikaty typu: „nie użalaj się nad sobą”, „nie doceniasz tego co masz”, „przestań się lenić”, „tak nie można żyć”.
inni umniejszają wagę problemu licząc na to, że wtedy również chory podzieli ich ocenę: „to nic takiego”, „przejdzie ci”, „daj spokój, będzie dobrze”. Jeszcze inni udzielają tzw. „dobrych” rad typu: „ogarnij się i weź się w garść”, „zmień myślenie”, „myśl pozytywnie”, „zrób coś z sobą”, „wyjdź do ludzi”. Niektórzy wspierają chorych stosując metodę porównania ich z innymi: „Zosia też chorowała, ale szybko z tego wyszła”, „inni mają gorzej i dają radę”, „trzeba silnego charakteru aby poradzić sobie z chorobą. Popatrz na Karola, ten to ma silną wolę”. Niestety żaden z powyższych komunikatów nie wzmocni chorego. Wbrew dobrym intencjom nadawców takie słowa odbierają siłę i energię, osłabiają chorego i powodują jego wycofanie oraz zamknięcie na kontakty z nami.
CO ZATEM ROBIĆ
Jak twierdzą sami chorzy słowa, które są dla nich wzmacniające to komunikaty typu: „jestem z Tobą”, „nie jesteś sam”, „poradzimy sobie sami”, „nie opuszczę Cię”, „jesteś dla mnie ważny/a”, „możesz na mnie liczyć”, „pamiętam o Tobie”. Bardzo pomaga choremu próba zrozumienia jego stanu i tego co przeżywa. Wspierające są empatyczne pytania. Można zapytać taką osobę, jak jej się udało przetrwać ten trudny czas, i skąd czerpała do tego siłę. Zapewnić, że jest z nami bezpieczna. Ważne jest nie tylko to co mówimy, ale również w jaki sposób mówimy oraz jakie zachowania i postawy za tym idą.
CZEGO POTRZEBUJE OSOBA Z DEPRESJĄ
Chorzy na depresję potrzebują sygnałów miłości, ciepła oraz czułości. Potrzebują mieć poczucie zrozumienia i bliskości. czasem wystarczy sama obecność i przytulenie. czasami kubek gorącej herbaty. Możemy zaproponować wspólny spacer, lub jakąś inną formę aktywności, jednak bez naciskania i przymuszania do czegokolwiek. Pamiętajmy zachęcamy a nie zmuszamy. Jeśli składamy choremu propozycję to najlepiej, aby to była jedna rzecz bez stawiania go przed koniecznością wyboru. Wybory bowiem w ostrych stanach są zbyt dużym wyzwaniem. Nie trzeba wiele, ale ważne aby towarzyszyć osobie chorej w sposób akceptujący. Jeśli chory poczuje, że jest dla nas ciężarem, wycofa się z tej relacji.
CZEGO POTRZEBUJE RODZINA CHOREGO NA DEPRESJĘ
Choroba może wywoływać u bliskich różne emocje od niepokoju, po złość, bunt, wyburzy agresji. Rodzina może czuć się porzucona i obciążona obowiązkami. Może przypisywać choremu złe intencje, lenistwo, nieodpowiedzialność etc. Wtedy pojawiają się pretensje, żale i kłótnie. Towarzyszenie osobie z depresją może być wyczerpujące, dlatego ważne jest, aby również pomagający zadbali o siebie. Warto aby bliscy chorego zrobili dla siebie coś przyjemnego, spotkali się z przyjaciółmi, wybrali na basen czy spacer. Warto aby również osoby towarzyszące skorzystały z konsultacji psychologa. Nauczyły się skutecznie pomagać, ale też dbać o siebie.
Jeśli sam/a podejrzewasz u siebie depresję, jeśli jesteś bliskim osoby chorej na SM u której stwierdzono depresję koniecznie porozmawiaj o tym ze specjalistą.
GDZIE UDAĆ SIĘ PO POMOC
Przy centrum informacyjnym PTSR działa Telefoniczna Poradnia Psychologiczna. Tutaj można skorzystać z bezpłatnej konsultacji psychologicznej. Możesz skorzystać z rozmowy osobiście lub telefonicznie. Osoby zainteresowane konsultacją mogą zapisać się na rozmowę pod numerem: 22 127 48 50.
Najnowsze komentarze